Wysokie składki w połączeniu z proporcjonalnie niskim poziomem świadczeń, sprawiają, że większość mikroprzedsiębiorców chciałaby ich uniknąć. Dostępne możliwości obejmują preferencyjny ZUS dla nowych firm, mały ZUS + i założenie spółki. Mają jednak oprócz zalet także pewne skutki uboczne.
Artykuł stanowi część większej serii poświęconej rozliczeniom małych firm w 2024 roku.
Jakie składki ZUS płaci przedsiębiorca?
Prowadząc działalność gospodarczą, musisz opłacać składki ZUS zarówno od siebie jako właściciela firmy, jak i od swoich pracowników. W tym artykule zajmujemy się jedynie składkami, które dotyczą wyłącznie Ciebie. Należą do nich składki społeczne, oraz składka zdrowotna.
Składki społeczne
Przedsiębiorca prowadzący działalność we własnym imieniu opłaca składki ubezpieczenia społecznego, w tym:
- emerytalna
- rentowa
- wypadkowa
- chorobowa
- na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- na Fundusz Pracy
Wszystkie składki społeczne naliczane są jako % od podstawy, którą stanowi (w skali miesiąca) 60% średniego miesięcznego wynagrodzenia. Oznacza to, że wysokość składek społecznych rośnie z roku na rok wraz z średnimi wynagrodzeniami.
Składki społeczne mogą zostać obniżone jeśli korzystasz z rozwiązań takich jak
- “zerowy” ZUS dla rozpoczynających działalność,
- preferencyjny ZUS dla nowych przedsiębiorstw,
- mały ZUS +,
Ulgi obniżają podstawę, od której liczone są składki społeczne, tym samym obniżając każdą z nich w takim samym stopniu.
Składka zdrowotna
Składka zdrowotna jest ukrytym podatkiem dochodowym, sprawiającym, że zamiast 12%/32% PIT realnie płacisz 21%/41%. Jej wysokość zależna jest od osiąganego dochodu (przychodu przy pewnych formach opodatkowania), ale nigdy nie może być mniejsza od określonego limitu.
Składka zdrowotna nie może być obniżona wspomnianymi wyżej ulgami. Trzeba ją płacić od pierwszego dnia działalności. W świetle aktualnych przepisów nie można jej też odliczyć od podstawy opodatkowania. Wyjątek pojawia się przy podatku liniowym i jest na tyle istotny, by wpływać na opłacalność przejścia na tę formę opodatkowania.
Sposoby na obniżenie składek ZUS
Ustawodawca pozostawił kilka furtek, które w niektórych wypadkach pozwolą Ci płacić (przeważnie tymczasowo) niższe składki ZUS niż wynikałoby z zasad ogólnych.
ZUS “0” dla rozpoczynających działalność
Przez pierwsze 6 miesięcy po założeniu jednoosobowej działalności gospodarczej nie musisz z jej tytułu płacić składek społecznych. Oczywiście jeśli nie były zapłacone, to też Twoje uprawnienia jako osoby ubezpieczonej są bardzo ograniczone.
Mimo to “zerowy” ZUS pozwala znacznie ograniczyć koszty ponoszone przez początkującego przedsiębiorcę. Należy traktować go tak jakby podstawa do naliczenia składek społecznych wynosiła 0 zł.
Niestety zupełnie nie wpływa na składkę zdrowotną.
Preferencyjny ZUS dla młodych przedsiębiorstw
Po wykorzystaniu 6-miesięcznej wolności od składek społecznych, młode przedsiębiorstwo może przejść na tak zwany “mały” ZUS, nazwany w ustawie preferencyjnym. Pozwala on znacznie obniżyć składki społeczne (po raz kolejny zdrowotna pozostaje bez zmian).
Korzystając z preferencyjnego ZUSu składki społeczne oblicza się na obniżonej podstawie. Zamiast 60% średniego wynagrodzenia, wykorzystuje się jedynie 30% minimalnego wynagrodzenia.
To duża różnica i pozwala płacić ok. 3-krotnie niższe składki społeczne.
Z ulgi mogą korzystać przedsiębiorcy działający na rynku 7-30 miesięcy (24 miesiące po zakończeniu zerowego ZUSu).
Mały ZUS +
Mały ZUS + jest ulgą istotną dla bardzo małych przedsiębiorstw, którym idzie (nieznacznie) lepiej niż w roku poprzednim.
Pozwala wykorzystać średni miesięczny dochód z poprzedniego roku (lub 50% przychodu) w charakterze podstawy dla obliczenia składek społecznych. Żeby był opłacalny, kwota rocznego dochodu w danym roku musiała być mniejsza niż 12-krotność 60% średniego miesięcznego wynagrodzenia w roku obliczenia składki. Nawet wówczas obowiązuje kilka ograniczeń.
Przedsiębiorca
- nie może pracować dla byłego pracodawcy,
- nie przekracza przychodu 120 000 rocznie,
- nie wykorzystał tej ulgi dłużej niż 36 miesięcy w ciągu 5 lat.
Podstawa nie może być obniżona poniżej 30% minimalnego wynagrodzenia.
Tak naprawdę lista przedsiębiorców, którzy mogą i powinni skorzystać z tej ulgi jest dość krótka.
Opodatkowanie liniowe 19% i obniżona składka zdrowotna
Płacąc podatek liniowy 19%, zapłacisz jedynie 4,9% składki zdrowotnej zamiast 9%. Jest to jedyny powszechnie dostępny sposób na obniżenie składki zdrowotnej. W dodatku zapłaconą składkę zdrowotną można odliczyć od podstawy opodatkowania. Odliczenie ma limit (aktualnie w 2024 jest to 11 600 zł), ale i tak pozwala na pewne oszczędności podatkowe.
Składka nie może też być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia.
Warto zauważyć, że ze względu na limit przychodów w w.w. ulgach, raczej nie uda się połączyć ich z podatkiem liniowym.
Czy zawsze warto obniżyć składki ZUS?
Realnie obniżyć można składki społeczne, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorców, którzy dopiero rozpoczynają działalność. W większości wypadków z ulgi warto skorzystać, są jednak nieliczne wyjątki.
- Przedsiębiorca w ciąży – Osoba, która zamierza w najbliższym czasie zajść w ciążę, musi pamiętać, że wysokość jej zasiłku uzależniona będzie od wysokości płaconej składki. Dlatego może być opłacalne płacenie pełnego ZUSu przez kilka miesięcy mimo uprawnienia do ulgi.
- Przedsiębiorca na chorobowym – Zasiłek chorobowy przysługuje jedynie przedsiębiorcy, który opłacał składkę chorobową przez ostatnie 3 miesiące (90 dni). Jest zależny od wysokości tej składki. Nie jest to dobry powód, by płacić wyższą składkę ZUS, ale warto o nim pamiętać.
Co nowego w ZUS w 2024 roku?
Mieliśmy nadzieję, że przynajmniej jedna składka ZUS stanie się dla przedsiębiorców dobrowolna. Nic z tego, pieniądze muszą płynąć do Skarbu Państwa. Będziemy informować o wszelkich zmianach, a zainteresowanych rozliczaniem małych firm w 2024 zapraszamy do lektury powiązanych artykułów.